Wydawca treści Wydawca treści

EUFORGEN

EUFORGEN (Europejski Program Ochrony Leśnych Zasobów Genowych) jest programem współpracy krajów europejskich na rzecz ochrony i zrównoważonego wykorzystania leśnych zasobów genowych. Powstał on w 1994 r. jako mechanizm realizacji Rezolucji Strasburskiej 2 „Ochrona Leśnych Zasobów Genetycznych" (Strasburg, 1990 r.) oraz wytycznych Konwencji o Różnorodności Biologicznej (Rio de Janeiro, 1992 r.). Od 2008 r. EUFORGEN włączony jest w program prac Ministerialnych Konferencji nt. Ochrony Lasów w Europie (obecnie Forest Europe).

 

Organizacyjnie EUFORGEN stanowi platformę współpracy naukowców, polityków, zarządców oraz właścicieli lasów. W ramach kooperacji opracowywane są, oparte na podstawach naukowych, strategie zarządzania leśnymi zasobami genowymi w Europie. EUFORGEN podejmuje również wiele inicjatyw na rzecz udostępniania informacji dotyczących genetyki drzew leśnych. Sekretariat EUFORGEN prowadzony jest przez BIOVERISTY INTERNATIONAL - organizację pozarządową z siedzibą w Rzymie.

Celem EUFORGEN jest:

  1. Promowanie właściwego wykorzystania leśnych zasobów genetycznych w ramach zrównoważonej gospodarki leśnej.
  2. Rozwój i promowanie ogólnoeuropejskich strategii ochrony różnorodności genetycznej oraz ulepszanie wytycznych zarządzania obszarami chronionymi i obiektami ochrony zasobów genowych.
  3. Gromadzenie, przechowywanie i rozpowszechnianie informacji na temat leśnych zasobów genetycznych w Europie.

 

W skład Komitetu Wykonawczego EUFORGEN, odpowiadającego za całokształt działalności Programu, wchodzą Krajowi Koordynatorzy reprezentujący wszystkie państwa członkowskie. W Polsce Krajowym Koordynatorem jest Czesław Kozioł (Dyrektor LBG Kostrzyca).

 

Działalność EUFORGEN finansowana jest ze składek krajów członkowskich i opiera się na współpracy sieciowej (networks) oraz pracy grup roboczych (working groups), realizujących zadania wyznaczone przez Komitet Wykonawczy.

 

Obecnie pracują następujące grupy robocze:

- WG1 - Strategie ochrony leśnych zasobów genowych.

- WG2 - Metody monitoringu genetycznego

- WG3 - Leśny materiał rozmnożeniowy.

- WG4 - Ochrona leśnych zasobów genowych w aspekcie zmian klimatycznych,

- WG5 - Zagadnienia polityczne ochrony leśnych zasobów genowych.

 

Do pracy w grupach roboczych nominowani są eksperci z krajów członkowskich, wg kryterium wykształcenia i doświadczenia w danej dziedzinie. Polskę w gronie ekspertów reprezentują Jan Kowalczyk (IBL) oraz Czesław Kozioł (LBG Kostrzyca). W pracach biorą również udział: Jan Matras i Iwona Szyp-Borowska (IBL) oraz Małgorzata Pałucka (LBG Kostrzyca). Wyniki prac omawiane są w trakcie spotkań roboczych a następnie publikowane.

 

Przykładowe publikacje EUFORGEN

 

W ramach zadań opracowywane i aktualizowane są również mapy zasięgów drzew leśnych w Europie. Ponadto EUFORGEN publikuje poradniki techniczne dotyczące ochrony i wykorzystania leśnych zasobów genowych poszczególnych gatunków drzew leśnych.

  

Mapa zasięgu jodły pospolitej w Europie (źródło: EUFORGEN)

Działalność EUFORGEN obejmowała kolejne fazy, poświęcone różnym zagadnieniom:

Faza I (1994-1999) - pilotażowa współpraca dot. 5 zagadnień: topoli czarnej, dębu korkowego, świerka pospolitego, „szlachetnych" gatunków liściastych oraz lasotwórczych gatunków liściastych. Kraje członkowskie dostarczyły raporty na temat prawodawstwa, metod działania oraz potrzeb ochrony leśnych zasobów genetycznych.

Faza II (2000-2004) - rozwój współpracy sieciowej obejmującej kolejne zagadnienia: gatunki iglaste (Conifers Network), gatunki dębów obszaru śródziemnomorskiego (Mediterranean Oaks Network), gatunki dębów i buków klimatu umiarkowanego (Temperate Oaks and Beech Network).W ramach wdrażania strategii zachowania zasobów genowych wydano poradniki ochrony i wykorzystania leśnych zasobów genetycznych dla ponad 20 gatunków drzew.

Faza III (2005-2009) - dokonano reorganizacji struktury współpracy sieciowej, dzieląc poprzednie zadania na 3 grupy: Conifers Network, Scattered Broadleaves Network oraz Stand-forming Broadleaves Network. Utworzono nową sieć o nazwie Forest Management Network, działającą na rzecz włączenia ochrony zasobów genowych do narodowych programów leśnych, a tym samym uwzględnienia jej w praktyce gospodarki leśnej. Wydano kolejne poradniki ochrony i wykorzystania leśnych zasobów genetycznych.

- Faza IV (2010-2014) - ukierunkowana na określenie potencjalnego wpływu zmian klimatu na różnorodność biologiczną lasów, a tym samym na gospodarkę leśną w Europie. W celu opracowania stosownych rekomendacji dla właścicieli i zarządców lasów gromadzono i systematyzowano wyniki najnowszych badań dotyczących zmian klimatycznych.

 

Obecnie realizowana faza V (2015-2019), oprócz dotychczasowych celów EUFORGEN, ukierunkowana jest m.in. na:

- udział we wdrażaniu regionalnych priorytetów Globalnego Planu Działań na Rzecz Ochrony, Zrównoważonego Wykorzystania i Rozwoju Leśnych Zasobów Genetycznych,

- przygotowanie i wdrażanie wytycznych monitoringu genetycznego,

- wdrażanie wyników badań genetycznych do praktyki gospodarki leśnej,

- monitorowanie działań krajów europejskich w zakresie wdrażania Protokołu z Nagoi (w części dot. wykorzystanie leśnych zasobów genetycznych do celów badawczo-rozwojowych).

 

Więcej informacji na stronie: http://www.euforgen.org/