Głównym założeniem przedsięwzięcia jest czynna ochrona (metodą ex situ) dwóch gatunków drzew prawnie chronionych w Polsce na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r., w sprawie ochrony gatunkowej roślin: jarzębu brekinii (Sorbus torminalis (L.) Crantz oraz cisa pospolitego (Taxus baccata L.).

Metoda ochrony ex situ (łac. ex situ – poza miejscem) polega na przeniesieniu gatunku chronionego do ekosystemu zastępczego.

Założenia czynnej ochrony w ramach projektu obejmowały:

• utworzenie archiwum klonów jarzębu brekinii,
• zgromadzenie kolekcji nasion jarzębu brekinii oraz cisa pospolitego w celu ich długookresowego zabezpieczenia w banku nasion.

Termin realizacji: 2014 – 2016 r.

Koszt całkowity: 385 956,62 zł.

Kwota dofinansowania: 339 236,20 zł.

Poziom dofinansowania: 87,90 %

Źródło dofinansowania: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Osiągnięte cele projektu:

1. Stworzenie archiwum klonów jarzębu brekinii w formie żywego banku genów i zachowanie w nim zasobów genowych reprezentujących 78 najbardziej okazałych drzew zachowawczych tego gatunku, wybranych z uwagi na rozmiar (wysokość, pierśnica), zachowując zasadę jak największej reprezentacji stanowisk w Polsce. Obiekt zaprojektowano w taki sposób aby stanowił rezerwuar genetyczny na wypadek zamierania wybranych drzew w środowisku naturalnym a także umożliwił krzyżowanie się osobników o najlepszych cechach.
2. Zachowanie zasobów genowych ex situ jarzębu brekinii poprzez stworzenie i długoterminowe zabezpieczenie w banku nasion, kolekcji nasion zebranych w 6 wytypowanych rezerwatach przyrody. Rezerwaty wybrano pod kątem uzupełnienia kolekcji zgromadzonej w LBG Kostrzyca w ramach podobnego projektu, realizowanego w latach 2010- 2012. Zgromadzono wówczas kolekcję nasion z 30 obiektów (rezerwatów oraz lasów gospodarczych).
3. Zachowanie zasobów genowych ex situ cisa pospolitego poprzez stworzenie i zabezpieczenie w banku nasion, kolekcji nasion zebranych w 14 wytypowanych rezerwatach przyrody, charakteryzujących się wysokim poziomem zmienności genetycznej, małą wsobnością i dużą efektywną wielkością populacji.
4. Monitoring stanowisk (rezerwatów) z weryfikacją liczby, kondycji zdrowotnej oraz zdolności do owocowania drzew.
5. Popularyzacja przedsięwzięć służących czynnej ochronie przyrody.

Projekt „Ochrona ex situ jarzębu brekinii – Sorbus torminalis (L.) Crantz oraz cisa pospolitego – Taxus baccata L., poprzez zachowanie zasobów genowych wybranych rezerwatów w banku nasion oraz utworzenie archiwum klonów cennych drzew zachowawczych jarzębu brekinii", został współfinansowany ze środków Programu Priorytetowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej „Ochrona przyrody i krajobrazu".

MATERIAŁY DO POBRANIA - publikacja podsumowująca projekt.